Fizičarka dobila doktorat 75 godina nakon revolucionarnog otkrića

 

 

Britanska fizičarka Rozmari Fauler, koja je odustala od doktorata pre 75 godina da bi imala porodicu, dobila je počasni doktorat na svom bivšem univerzitetu.

 

Izvor: Tanjug Fizičarka dobila doktorat 75 godina nakon revolucionarnog otkrića

Shutterstock/Mareks Perkons

 

 

Fauler (98) je poznata po otkriću čestice kaona tokom doktorskog istraživanja kod Sesila Pauela na Univerzitetu u Bristolu 1948. godine, što je doprinelo njegovoj Nobelovoj nagradi za fiziku 1950. godine. Njeno otkriće dovelo je do revolucije u teoriji fizike čestica, koja se i dalje pokazuje tačnom, kao što je predviđanje čestica poput Higsovog bozona, prenosi Gardijan.

 

Fauler je, međutim, napustila univerzitet bez završenih doktorskih studija da bi se udala za kolegu fizičara Pitera Faulera 1949. godine, a tu odluku je kasnije opisala kao "pragmatičnu" nakon što je rodila troje dece u posleratnom periodu. Sada joj je rektor Univerziteta u Bristolu ser Pol Nurs dodelio titulu počasnog doktora nauka, na privatnoj ceremoniji u blizini njenog doma u Kembridžu.

 

Fauler je rekla da se oseća "veoma počašćeno", ali je dodala: "Od tada nisam uradila ništa što bi zaslužilo posebno poštovanje".

 

Nurs je pohvalio njenu "intelektualnu strogost i radoznalost" koja je "utrla put kritičkim otkrićima koja nastavljaju da oblikuju rad današnjih fizičara i naše razumevanje univerzuma".

Kada je imala 22 godine, Fauler je primela česticu koja se raspala na tri delića, vrstu subatomske čestice. "Odmah sam znala da je to novo i da će biti veoma važno. Videli smo stvari koje ranije nisu bile viđene, to su bila istraživanja fizike čestica. Bilo je vrlo uzbudljivo", navela je ona. Trag, kasnije označen kao K, bio je dokaz nepoznate čestice, sada poznate kao kaon ili K mezon. Godinu dana nakon otkrića, Fauler je napustila univerzitet pošto je svoje otkriće objavila u tri akademska rada.

 

Fauler je rođena u Safolku 1926. godine i kao dete je briljirala u matematici i prirodnim naukama. Bila je jedina devojka u svojoj generaciji koja je išla na univerzitet.

 

Postala je jedna od prvih žena koja je dobila prvu nagradu iz fizike, a njeno troje dece je takođe studiralo prirodne nauke.

 

 

***

Komentar

***

 

 

Postoji veliki  broj istorija svih vrsta aspekata ljudskog života, a samo jedna od ovih je - istorija ratničke moći - kojom su opčinjeni  političari u Srbiji. Za pristojan život u nekoj državi najvažnija su sve te brojne društvene istorije, svedoče kako su se kroz vekove rešavani  brojni problemi života. Da je "rat" toliko presudna stvar za kvalitet  života onda bi Mongolija; sa sve slavnim pobedama Džingis Kana,...,Kublaj Kana; trebala danas da je u samom svetskom vrhu ali ipak nije, nego je na začelju. Kao što je ukazao  Slobodan Jovanović "kulturni ideali (mi bi dodali, vekovna tradicija građanskog društva) - daju vrednost naciji". A "država" - (samo) za građansko društvo vrši funkciju - tzv."noćnog čuvara" (Habermas) tj. čuvara "osnovnih vrednosti" - na kojima ono počiva. A ne, kao kod nas, da država usrećuje narod - po merilima vlasti, a da je za njih očuvanje – vrednosti nebitna stvar. I "najbolji ili najčistiji motivi mogu da dovedu do loših posledica" - zato se moramo naučiti da je suština "vrednosti moralnog ponašanja  - u posledicama" kao što je to vekovima u VB a ovaj primer sa fizičarkom Rozmari Fauler to jasno ilustruje. Kada je Hitler postao "usećitelj" Trećeg rajha Leo Silard, đak Ajnštajna i fon Lauea, beži od Hortija 1933 u London; tu sluša predavanje, tvorca atomske fizike, lorda Radeforda da "oslobađanje energije atoma nikada neće biti ostvareno".  "Nikada"?  Na raskrsnici sa semaforima rađa se ideja - lančane reakcije - bombardujmo atom neutronima...

 

Zoran Stokić

22.07.2024.