Preminuo britanski naučnik Džejms Lavlok, tvorac ekološke teorije Gaja

James Ephraim Lovelock

 (26 July 1919 – 26 July 2022)

 

SCITECH Autor:Beta27. jul20:59Izvor: Tanjug/Nicholas Ansell/PA via AP, file

 

Poznati britanski naučnik Džejms Lavlok, tvorac ekološke teorije Gaja koja planetu Zemlju vidi kao živi organizam, ugrožen postupanjem čoveka, preminuo je u 103. godini, saopštila je njegova porodica.

Porodica dodaje da je Lavlok ranije ove godine pao i da mu se posle toga zdravlje pogoršavalo.

Lavlokov doprinos nauci o životnoj sredini uključuje napravu za merenje štetnih hlorofluorougljenika u atmosferi i zagađivača u vodi, zemlji i vazduhu.

Njegova ekološka teorija posmatra Zemlju kao složen, samoregulišući sistem koji je stvorio sve za život na planeti i koji ih održava. Lavlok je smatrao da su ljudski postupci izbacile taj sistem iz ravnoteže.

 

 

***

Komentar

***

 

 

Atmosfere i Marsa i Venere sadržale su preko 95% ugljen-dioksida, sa malim količinama azota, kiseonika i drugih gasova. Nasuprot tome, Zemljina atmosfera je bila 77% azota i 21% kiseonika, sa tragovima ugljen-dioksida i drugih gasova. Lavlok  je tražio objašnjenje šta je Zemljinu atmosferu učinilo tako različitom i jedinstvenom u našem Sunčevom sistemu. Dokazi da se sunčeva energija povećala za 30% tokom  3.5 milijarde god života na planeti, a da je temperatura površine Zemlje ostala konstantna, posebno su ga zbunili. Lavlok je računao da je, prema standardnoj fizici, površina planete trebalo da proključa sa povećanjem toplote, a ne da ostane hladna. Jedino objašnjenje, odlučio je, bilo je da je  - "Zemlja samoregulišući  sistem" - koji je pronašao način da očuva svoju ravnotežu: i da su organizmi na Zemlji održavali svoju okolinu stabilnom.  Regulatorni mehanizam je počeo kada su najraniji oblici života u drevnim okeanima izvlačili ugljen-dioksid iz atmosfere i puštali kiseonik nazad u nju. Tokom velikog geološkog vremena, koncentracija ugljen-dioksida u Zemljinoj atmosferi opala je do sadašnjeg sastava da bi favorizovala organizme zavisne od kiseonika. Lavlok je tvrdio da se biosfera planete Zemlje može smatrati samo-evoluirajućim i samoregulišućim sistemom koji nesvesno i suptilno manipuliše atmosferom, vodom i stenama u svoju korist. Pošto se za 200 g broj stanovnika uvećao sa 1 na blizu 8 milijardi, dogodila se ubrzana urbanizacija koja je potpuno uništila ekološku ravnotežu stvaranu milijardama godina, pa smo "ugušili" Zemlju; ali Zemlja uzvraća udarac!

 

 

Zoran Stokić

27.07.2022.