Falstaff - A.Salijeri

 

 

 

https://www.youtube.com/watch?v=q6CGmugvqFM

A. Salieri - Falstaff (Jacobs, 2016)

 

 

"Falstaf  ili Tri šale"  je razigrana drama u dva čina Antonija Salijerija, na libretom Karla Prospera Defrančeskija, inspirisana Šekspirovim "Veselim ženama Vindzorskim". Prva predstava održana je u Beču, u teatru Porta Carinzia, 3.01.1799. U poređenju sa Šekspirovim originalom, Defrančeskijev libreto sadrži manji broj likova, kako bi se priča odvijala linearnije. Opera bogatog ritma, sa ukusnim komičnim i muzičkim idejama je postigla dobar uspeh. U narednom veku opera je zaboravljena, pre svega zbog promene ukusa javnosti koju je doneo Rosini. S tim u vezi, poređenje - koje bi moglo doći spontano - sa Verdijevim "Falstafom" nema razloga da postoji, jer su to dva potpuno različita muzička i pozorišna sveta i deca različitih epoha i dramskih koncepcija.

 

*

 

 

Lažna istorija (Istorija muzike kao Orvelova "1984" – gde menjate prošlost), da se Salijeri u Falstafu oslanjao na "Figarovu ženidbu" Mocarta. Oslonio se na Andre Gretra - "L’Amant jalouk", 1778.; Joseph Schuster - "Il Marito Indolente"( danas je nije moguče nigde čuti), 1782.; Đovani Pajzijelo - "Seviljski berberin" 1782. Sarti – "Fra i due litiganti il terzo gode" 1782. (jedna od najpopularnijih opera u ta vremena – danas je nije moguće nigde čuti) - Ove 4 opere je plagirao Mocart u "Figarovoj ženidbi" 1786.! I što je najvažnije, za istoriju muzike i ideja: komplikovano finale prvog čina Sartijeve opere poslužilo je i kao model za finale poslednjeg čina Mocartove Figarove ženidbe. Inače, duel 1786. Salijeri protiv Mocarta – da se podsetimo – Ko je pobedio? Car Josif II, koji je voleo da organizuje takmičenja kompozitora i opera, naručio je komične opere u jednom činu na istu temu: „pozorišna bekstejdž” – od: Salijerija i Mocarta. Mocarta na nemački libreto od Stefanija – Singspil „Der Schauspiel Director” KV 486, a Salijeri na italijanski libreto od Kasti – bufo „Prima la musica e poi le parole”. Obe opere su predstavljene javnosti u Šenbrunu 7. februara 1786. Salijerijevo delo je pobedilo i dokazalo superiornost bufo opere u odnosu na Singspil (!) Zato je Mocart krajem godine uradio bufo operu "Figarova ženidba" na italijanskom jeziku; ali imao je nesreću da je u Beč, na proputovanju, početkom godine stigao i Soler i njegova ,"Il burbero di buon cuore" 1786., koja je privukla svu publiku, odogovor Mocarta na to je bila "Figarova ženidba" – kopirajući Gretrija, Paizjela, Sartija pokušao je da nadmaši Solera. Ali to je bila Pirova pobeda jer je Soler tu vrlo brzo napisao brilijantnu operu na libreto Lorenzo da Ponte - "Una cosa rara" 1786., koja je sa repertoara skinula "Figara" posle samo nekoliko izvođena, dok je "Una cosa rara" izvedena preko 100 puta.

 

 

*

 

False history, that Salieri in Falstaff relied on "The Marriage of Figaro" Mozart. He relied André Grétr's - "L’Amant jaloux" , 1778.; Joseph Schuster - "Il Marito Indolente", 1782.; Giovanni Paisiello - "Barber of Seville" 1782. Sarti – "Fra i due litiganti il terzo gode" 1782. -  These 4 operas are plagiarized by Mozart in "The Marriage of Figaro " 1786.! And most importantly, for the history of music and ideas: the complicated finale of the first act of Sarti's opera also served as a model for the finale of the last act of Mozart's The Marriage of Figaro. Unfortunately, there is no Sarti opera on the Internet. By the way, the duel in 1786. Salieri versus Mozart -  let's remember - Who won? Emperor Joseph II, who liked to organize competitions between composers and operas, commissioned one-act comic operas on the same theme: "theatrical backstage" - by: Salieri and Mozart. Mozart to the German libretto by Stefani - "Der Schauspiel Director" KV 486, and Salieri to the Italian libretto by Casti - "Prima la musica e poi le parole". Both operas were presented to the public in Schönbrunn on February 7, 1786. Salieri's work won and proved the superiority of buffo opera(!)

 

*

 

I čin:

Sinfonija

·         Sahne 1: - "Viva il comune amico" - giris

·         Sahne 2: - "Or ci siamo, padron mio!" - aryaetta kavatina

·         Sahne 3: - "Con molta degnazione" - duet, kavatina

·         Sahne 5: - "Vicino a rivedere" - kavatina

·         Sahne 6: - "Vendetta, sì, vendetta!" - arya

·         Sahne 6: - "La stessa, la stessissima" - duet

·         Sahne 8: - "Oh quanto vogliam ridere" - dortlu kuartet

·         Sahne 9: - "Venga pure il cavaliere" - arya

·         Sahne 11: - "O! die Manner kenn' ich schön!" - arya

·         Sahne 12: - "Nell'impero di Cupido" - arya

·         Sahne 13: - "Or gli affannosi palpiti" - arya

·         Sahne 15: I. Perde Finale : - "Bricconcella! alfin t'ho colta" – arya

II čin:

·         Sahne 1: - "Nell'acqua il buzzone": uclu

·         Sahne 4: - "Ah! Signore! se sapesse" - Duet, kavatino

·         Sahne 4: - "Se mi vedeste il core" - uclu

·         Sahne 7: - "Che sento? E quando ei venne" - duet, kavatina

·         Sahne 7: - "Della stanza in un cantone" - duet

·         Sahne 7: - "Io sotto titolo" - arya

·         Sahne 8: - "Furie, che m'agitate" - Aryaetta

·         Sahne 9: - "Su, mio core, a gioir ti prepara!" - duet

·         Sahne 11: - "Per carità, celatevi!" - duet

·         Sahne 11: - "Prima ancor che Master venga" - uclu

·         Sahne 13: - "Che vedo? Oh me infelice!" uclu ve koro

·         Sahne 13: - "Benedetto quel bastone" - duet

·         Sahne 14: - "Sorte pettegola!" - aryaette

·         Sahne 15: - "In seno alla calma" - arya

·         Sahne 16: - "Reca in amor la gelosia" - Arya

·         Sahne 17: II. Perde Finale - "Siete già qui?"

 

 

*

 

U 20. i 21. veku, Falstafova opera je ponovo postala popularna i producirana je i izvođena u operskim kućama i na operskim festivalima širom sveta. Ove produkcije su se odigrale u Sijeni 1961. godine; Verona 1975. i Lenjago, Salijerijevo rodno mesto; Salcburg 1976, Trst 1977, Verona 1981, Budimpešta 1985, Parma i Bordo 1987, Konstanc 1988; Bad Aibling 1991, Drotningholm, Švedska 1992; Festival u Švecingenu i Rajnsberg 1995. godine; Milan 1996. godine; Njujork 1998. godine; Konstanca 2000. godine; Ren i Insbruk 2002. godine; Zamak Dankern, Donja Saksonija, Nemačka i (kao premijerno izvođenje u Velikoj Britaniji) Bampton festival 2003. godine; Bath Shakespeare Festival u Engleskoj 2004; Hausen am Albis festival u Beču i Švajcarskoj 2005. godine; Otago na Novom Zelandu 2006. godine; Nijetrijne, Holandija 2007; To uključuje Biel/Bienne, Švajcarska 2012. i Beč 2016. godine.

 

 

*

 

 

 

Discografija:

1961. - Đino Beči (ser Džon Falstaf), Mafalda Mičeluci (gospođa Ford), Karlo Franzini (gospodin Ford), Đino Orlandini (gospodin Slender), Ana Marija Rota (gospođa Vitka), Teodoro Roveta (Bardolf), Valerija Mariconda (Betti) - Dirigent: Bruno Rigacci - Orchestra: Accademia Musicale Chigiana - Snimanje uživo - Melodram

1985 - Jožef Gregor (ser Džon Falstaf), Marija Zempleni (gospođa Ford), Denes Guljas (gospodin Ford), Ištvan Gati (gospodin Slender), Eva Pančel (gospođa Vitka), Tamaš Čurja (Bardolf), Eva Vamosi (Betti) - Dirigent: Tamas Pal - Orkestar: Salijeri kamerni. Hor: Salieri Chamber - Hungaroton

1995 - Džon de Karlo (ser Džon Falstaf), Tereza ​​Ringholc (gospođa Ford), Ričard Kroft (gospodin Ford), Džejk Gardner (gospodin Slender), Delores Zigler (gospođa Slender), Karlos Feler (Bardolf), Darla Bruks (Betti) - Dirigent: Arnold Ostman - Orkestar: SVR Radio-Sinfonieorchester Stuttgart. Hor: Theaters im Pfalzbau Ludvigshafen - Snimak uživo - Arthaus (DVD)

1997. - Romano Frančesketo (ser Džon Falstaf), Li Mjeunghi (gospođa Ford), Đulijano de Filipo (gospodin Ford), Fernando Luis Čifo (gospodin Slender), Kjara Kjali (gospođa Vitka), Filipo Betoski (Bardolf), Natalia Valli (Betti) - Dirigent: Alberto Veronesi - Orkestar: Cantelli di Milano - Chandos

2002 - Pjer-Iv Pruvo (ser Džon Falstaf), Salome Haler (gospođa Ford), Sajmon Edvards (gospodin Ford), Najdžel Smit (gospodin Slender), Hjordis Tebo (gospođa Vitka), Rajmonds Spogis (Bardolf), Liliana Faraon (Betti) - Dirigent: Jean Claude Malgoire - Orchestra: Orchester de la Grande Ecurie et la Chambre du Roi – Registracija

 

 

Zoran Stokić

6.12.2024.