Kineski naučnici otkrili su novi obrazac rotacije Sunca

 

 

SCITECH Autor: HRT 18. jun 202421:27 Shutterstock/Lukasz Pawel Szczepanski

 

 

Kineski naučnici su uz pomoć svog satelita za istraživanje Sunca - kineskog H-alpha Solar Ekplorer-a (CHASE) napravili značajan napredak u proučavanju Sunca, što je dovelo do otkrića novog obrasca rotacije sunčeve atmosfere.

 

Prvi put u istoriji, tim je uspešno generisao precizan trodimenzionalni prikaz rotacije solarne atmosfere, a nalazi su objavljeni u renomiranom međunarodnom časopisu Nature Astronomi, prenosi HRT.

 

Nakon opsežne studije, istraživači kažu da su dobili prvu trodimenzionalnu sliku rotacije sunčeve atmosfere na svetu, otkrivajući više tajni o našem Suncu.

 

Tradicionalno, kako se sfera rotira, što je veća visina atmosfere, to se sporije kreće. Međutim, istraživački tim je otkrio da kako se visina solarne atmosfere povećava, tako se povećava i brzina rotacije Sunca.

 

-„Pošto rotacione promene izazvane viskoznim efektima treba da se postepeno smanjuju od dna ka vrhu, mora postojati sila koja pokreće rotaciju gornjih slojeva atmosfere. Stoga će ovo otkriće imati značajne naučne implikacije na solarnu aktivnost i evoluciju Sunca“, rekao je Ding Mingde, glavni istraživač projekta i profesor na Univerzitetu Nandžing.

 

Časopis navodi da rezultati imaju važne implikacije za bolje razumevanje procesa ispod površine Sunca i njegove atmosferske dinamike.

 

Satelit CHASE lansiran je u oktobru 2021. i ima očekivani životni vek od tri godine. Postavljen je u zaključanu orbitu oko Zemlje, ostajući u istom fiksnom položaju u odnosu na Sunce, omogućavajući letelici da prikuplja podatke i snima slike.

 

Satelit ima i kinesko ime „Ksihe“, što je ime boginje Sunca koja je, prema drevnoj kineskoj mitologiji, kreirala kalendar.

 

 

***

Komentar

 

***

 

Problem je složen jer Sunce nije čvrsto telo, već je sastavljeno od gasovite plazme. Do nedavno, helioseizmologija, grana nauke koja proučava kretanje solarne fotosfere i talasa na Suncu, nije mnogo napredovala u proučavanju unutrašnje rotacije Sunca. Modeli su polazili od toga da se diferencijalni površinski profil proteže u unutrašnjost Sunca, poput rotirajućih diskova – to je vodilo zaključku da je u zoni konvekcije magnetna energija manja od turbulentne energije (i da ima sporednu ulogu). Međuim odkako je Japanski superkompjuter Fugaku 2021., precizno  simulirao  toplotnu konvekciju i magnetno polje u unutrašnjosti Sunca, jedan od rezultata je (i) nova diferencijalna  rotacija - dugoperiodične oscilacije kontrolišu diferencijalnu rotaciju Sunca. Postignute su simulacije visoke rezolucije bez presedana. Simulacija je koristila 5,4 milijarde tačaka i uspela je da reprodukuje diferencijalnu rotaciju Sunca sa brzim ekvatorom i sporim polovima. Model je pokazao jako magnetno polje, čija je energija više nego dvostruko veća od energije turbulencije. Magnetno polje igra važnu ulogu u stvaranju i održavanju diferencijalne rotacije Sunca. Kinezi su ovo znači potvrdili!

 

Zoran Stokić

19.06.2024.