"Mozart iz Valencije"
prema istorijskim
činejnicama je zapravo bilo obrnuto Morart je bio "Soler iz Beča"
*
Anastasio Martín Ignacio
Vicente Tadeo Francisco Pellegrin Martín y Soler
(2 May 1754 – 30 January or 10 February 1806)
Bio je Španski kompozitor
opera i baleta
*
https://www.youtube.com/watch?v=ibIJQ6_OUJY&list=OLAK5uy_k8tHnXviqtZiqBne7t7vILt4ko5eHKcLk
Il
burbero di buon cuore
*
Soler: "Il
burbero di buon cuore" (4.01.1786)
Buržoaska opera "Il burbero di
buon cuore" zasnovana je na Goldonijevoj komediji "Le Bourru
bienfaisant". Italijansko-britanski sopran Nensi Storas (1765–1817)
otelotvorila je Anđeliku,koja bi trebalo da odustane od sreće sa Valerijom i
ode u manastir jer njen brat Đokondo upada u dugove zbog svoje nesuđene žene.
Lucila – ali ona to radi za njega, konačno je oslobodila navodno mizantropskog
ujaka Feramonda. Da Ponte piše o sestri kompozitora Stivena Storasa: „Bila je u
najboljim godinama i svim užicima Beča.“ Delo je učinilo Martina Solera omiljenim
kompozitorom Josifa II.
Doživeo je 20 predstava u Burgteatru,
a Mocart je (dobio zadataik) da prilagodio Luciline arije novoj glumačkoj ekipi
jer - usledile su produkcije Solerove opere u Pragu, Veneciji, Trstu, Drezdenu, Rimu,
Bolonji, Parizu, Madridu, Londonu, Barseloni i Sankt Peterburgu.
*
Una cosa rara (1786)
(https://www.youtube.com/watch?v=TtSFzFoUCoc)
Kada je car naručio još jedno
delo Da Pontea i Martina, pesnik je, prema sopstvenom kazivanju, odabrao materijal
iz njihove domovine (Španije) da bi zadovoljio kompozitora i njegovog
zaštitnika, komediju La luna de la Sierra (Mesec Planine) od Luisa Velesa de
Gevare. Kao i u libretima za Mocartovu Figarovu ženidbu (1.05.1786) i Don Đovani
(1787), suočio je ugled naroda sa moralnom pokvarenošću plemića, koji su
uzurpirali jus primae noctis. Uloga prelepe Lile iz Sijere, koja se odupire
udvaranju kraljevog sina Đovanija, pisana je za pomenutu Nensi Storas. Prema Da
Ponteu, njemu i Martinu je bilo potrebno samo trideset dana da završe Una cosa
rara o sia Bellezza ed onesta (Rijetka stvar, ili Lepota i poštenje). Možda
nikada ranije carski grad nije čuo „muziku tako šarmantnu, tako privlačnu, tako
novu i tako narodan“. Publika je oduševljeno vikala, car je, suprotno kućnom
redu, zahtevao ponavljanje dueta („Pace, mio caro sposo“). Žene bi obukle alla
Cosa rara i obožavale Martina Solera, ali i njega samog. Da Ponte nastavlja:
„Mogli smo imati više ljubavnih afera nego svi lutajući vitezovi sa Okruglog
stola (...) Španac (...) je imao koristi od toga na svaki način.“
U roku od pet godina. , opera je
izvedena 55 puta u Beču na italijanskom i 87 puta na nemačkom. Do 1810. godine
bile su produkcije u 19 današnjih zemalja – samo u 29 gradova u Italiji – i
prevodi na 9 jezika. Mocart, čiji je Nozze di Figaro - Solerova
opera izbacila sa repertoara Burgteatra - citira sekstet „O kuanto un si bel giubilo” u
finalu svog Don Đovanija (1787.).
*
Soler: "L'arbore
di Diana" (1787)
https://www.youtube.com/watch?v=Plaq6qEb0rg
Da Ponte je zamolio Josif II da uradi
još jednu operu za „onog dobrog Španca“. Tako je napisao – u isto vreme kada i
Don Đovani za Mocarta i Aksur za Salijerija – L'arbore di Diana (Dijanino
drvo), po njegovim rečima, „prijatan predmet, pogodan za svoje meke melodije,
koje svi osim vrlo malog osećaju duboko oponašaju“. Nimfe, čiju čednost čuva
istoimeno drvo jabuke, imale su za cilj da obeleže pomen monahinjama kojima je
– po rečima ranijeg umaka – vraćena sloboda „svetim dekretom“ cara „varvarskom
institucijom manastira.“U smislu inventivnosti i poezije, Da Ponte je „dramu“
smatrao svojom najboljom: „Slatka, a da nije lascivna, zanima publiku (...) od
početka do kraja.“
Sa 65 predstava za pet godina, L'
arbore di Diana je bio Solerov najveći
uspeh u Burgteatru. Usledilo je više od 40 produkcija od Madrida do Moskve, od
Milana do Londona i prevodi na nemački, francuski, poljski i ruski. L'arbore di
Diana su Da Ponte i Mocart opisali kao model za Cosi fan tutte. U Čarobnoj
fruli Šikanedera i Mocarta Kraljica noći sa svojim damama podseća na Dijanu i
njene nimfe, prirodnog čoveka Papagena pastira Dorista, njegovu kaznu nemom
nečedne nimfe Britomarte i napad mračnjaka na hram mudrosti onih Amorea na
carstvu Dijani
*
Anastasio Martín Ignacio
Vicente Tadeo Francisco Pellegrin Martín y Soler
Njegovu muziku su savremenici
veoma cenili; Komponovao je više od trideset opera i dvadeset baleta za
pozorišta najvišeg ranga: San Karlo u Napulju, Burgteatar u Beču, Ermitaž u
Sankt Peterburgu ili Kraljevsko pozorište u Londonu. Njegova dela izveli su
najveći pevači tog vremena, kao što su kastrat Luiđi Markezi, tenori Đovani
Ansani i Majkl Keli, soprani Marija Baldučiči, Luiza Todito i Nensi Storas, a
njegove balete koreografisali su Šarl Lepik i Domeniko Rosi. Imao je na
raspolaganju najbolje libretiste svog vremena, poput Pjetra Metastazija ili Da
Pontea, i bio je omiljeni muzičar većine vladara svog vremena: Karlosa IV
Kraljevine Španije, Hozea II Svetog Germanskog Carstva , Katarina II od Rusije.
Po stilu, njegova muzika odgovara
bečkom klasicizmu: slatka i graciozna zahvaljujući prevlasti melodije,
troglasnoj strukturi i periodičnosti fraze i forme. Mnoge njegove melodije
imaju pastoralni karakter po tome što su sadržale metar kontradanse (u 6/8).
Tokom svoje karijere uglavnom je komponovao lirske opere, od kojih su mnoge
postigle veliki uspeh u svoje vreme. Vrhunac svoje karijere dostigao je u Beču
sa tri humoristične drame sa Da Ponteovim libretom: Il burbero di buon cuore
(1786), Una cosa Rara (1786) i L'arbore di Diana (1787).
Da bi proslavio godišnjicu
njegovog rođenja, 2004. godine, Institut za muzičke nauke Complutense (ICCMU)
postepeno je objavljivao kritička izdanja glavnih dela Martina i Solera,
stručnjaka kao što su Irina Kriajeva, Leonardo Vaisman ili Christophe Rousset,
koji su omogućio izvestan oporavak Valensijevog rada na pozornicama u raznim
evropskim zemljama. Takođe, 2006. godine u Valensiji je održan međunarodni
kongres posvećen liku Martina i Solera, pod naučnim rukovodstvom Dorotee Link
i Leonarda Vajsmana.
*
- Il tutore burlato (opera buffa, libretto di Filippo Livigni, 1775, Segovia)
- Ifigenia in Aulide (dramma per musica, libretto di Luigi Serio, 1779, Napoli)
- Ipermestra (dramma per musica, libretto di Pietro Metastasio, 1780, Teatro San Carlo di Napoli con Luigi Marchesi)
- Andromaca (dramma per musica, libretto di Antonio Salvi, revisione di Vittorio Amedeo Cigna-Santi, 1780, Teatro Regio di Torino con Luísa Todi)
- Partenope (componimento drammatico, libretto di Pietro Metastasio, 1782, Napoli)
- L'amor geloso (azione teatrale comica, 1782, Napoli)
- In amor ci vuol destrezza (opera buffa, libretto di Carlo Giuseppe Lanfranchi Rossi, 1782, Venezia)
- Vologeso (dramma per musica, libretto di Apostolo Zeno, revisionato da Vittorio Amedeo Cigna-Santi, 1783, Teatro Regio di Torino diretta da Gaetano Pugnani)
- Le burle per amore (dramma giocoso, libretto di Marcello Bernardini, 1784, Venezia)
- La vedova spiritosa (dramma giocoso, 1785, Parma)
- Il burbero di buon cuore (dramma giocoso, libretto di Lorenzo Da Ponte su Carlo Goldoni, 1786, Vienna)
- Una cosa rara ossia Bellezza ed onestà (dramma giocoso, libretto di Lorenzo Da Ponte, 1786, Vienna)
- L'arbore di Diana (dramma giocoso, libretto di Lorenzo Da Ponte, 1787, Vienna)
- Gorebogatïr' Kosometovich (dramma con musica, 1789, San Pietroburgo)
- Pesnolyubiye (dramma con musica, 1790, San Pietroburgo)
- Fedul' s det'mi (dramma con musica, 1791, San Pietroburgo)
- La scuola dei maritati (La capricciosa corretta; Gli sposi in contrasto; La moglie corretta) (opera comica, libretto di Lorenzo Da Ponte, 1795, Londra)
- L'isola del piacere (L'isola piacevole) (opera comica, libretto di Lorenzo Da Ponte, basato su L'isola della fortuna di Giovanni Bertati, 1795, Londra)
- Le nozze de' contadini spagnuoli (intermezzo, 1795, Londra)
- Camille ou Le souterrain (comédie mêlée de musique, libretto di Benoît-Joseph Marsollier des Vivetières, 1796, San Pietroburgo)
- La festa in villaggio (opera comica, libretto di Ferdinando Moretti, 1798, San Pietroburgo)
*
- Cantata a tre voci (1779, Napoli)
- Philistaei a Jonatha Dispersi (actio sacra, 1784, Venezia)
- Il sogno (cantata per tre soprani e orchestra, testo di Lorenzo Da Ponte, 1787, Vienna)
- La Deità benefica (cantata, testo di Ferdinando Moretti, 1790, San Pietroburgo)
- Strofe (cantata, testo di Ferdinando Moretti, 1791-6)
- Cantata per la consacrazione della Chiesa Maltese (cantata, 1800, San Pietroburgo)
- Vari lavori sacri
- Numerose ariette, canoni, canzonette e duetti
- Concerto per violino (1795, Londra)
Zoran Stokić
21.07.2022.
Нема коментара:
Постави коментар