Klanjanje totemu

Totem – političar

Totem - sportista

 

„Ona ljudska ustanova koju nazivamo državom jeste nastojanje da se socijalnim i ekonomskim sredstvima postigne isti cilj koji su crkve nastojale da postignu socijalnim i duhovnim sredstvima“! (Franklin D. Ruzvelt)

 

Totemizam, drevni oblik religiske prkse, je vera neke društvene grupe (porodice, loze, klana, plemena) kroz evoluciju da postoji „srodstvo“ sa nekom životinjom, biljkom i tsl  sa kojom se simbolički emotivno povezuju – te da nam to  srodstvo pomaže da preživimo i zato je to "srodstvo"  poštovano.

Kroz mitove, ritualne radnje - o biljkama, životinjama i prirodnim objektima koji su smatrani rođacima, zaštitnicima ili precima neke društvene grupe stvarju jedinstvo koje im omogućuje da kao grupa preživite. Na primer ako vam je totem „skakavac“ očekivalo se da će se i vaša grupa razmnožavati tako uspešno kao skakavci.

Ali kako su društva napredovala iz faze kada smo bili lovci u, na primer, u fazu kada smo bili poljoprivrednici, tako je i totem menjao svoju oblik. Namesto ranijih ritualnih plesova kojima se potpomagalo hvatanje plena (lov), sada dolaze različiti kultni obredi plodnosti (poljoprivreda). Preobražen u pastira i ratara, čovek uviđa da je zavisan od atmosferskih pojava. Totemi postepeno migriraju sa zemlje u visine planina, oblaka, sunca i neba. A još kada su novi oblici rada stvorili privatno vlasništvo i kaste, kada su stvoreni potpuno novi društveni odnosi i prve civilizacije, dolazi do preoblikovanja totema-životinje u totem-boga u totem-despota.

U poslenja dva veka, na primer, totem-političar, totem-sportista i tsl.

 

Dok se animizam pojavio u razdoblju porodice i loze, totem se pojavio sa pojavom klana, nastavio je da živi i kada je organizacija društva bila plemenska, pa i kada u su nastale prve civilizacije; nekritički se smatara  da su animizam i totemi  nestali kada su se pojavile monoteističke religije; da li se to zaista dogodilo? Ne. Kako se u poslednjih 200 g sve ubrzalo i kako se u tom kratkom razdoblju  stanovništvo  na planeti Zemlji od 1 milijardi uvećalo na 7.8 milijardi, postalo je vidljivo - zbog velikih brojeva – totemsko!

Kada su nizom slučajnosti (klimatske promene/sto godišne suše/, epidemije, samo je kuga vladala već oko 2000 g i tsl), prve civilizacije počele propadati, pojavio se novi oblik povezivanja između ljudi, novi oblik jedinstva koje su nudile monoteističke religije u nastajanju (judeizam, taoizma, budizma, judeizam, hrišćanstvo i &) u Egiptu, Indiji, Kini, Grčkoj. Za razliku od animističko/totemske faze koja je videla povezivanje i jedinstvo - u prošlosti - monoteističeke su religije ponudile (nezavisno na velke razlike među njima) rešenje - u sadašnjosti - od čovekove sposobnosti i morala - zavisi naše preživljavanje. Ali za tih 2500 godina to se nije dogodilo, te su monoteističke religije izdale sopstveno početno učenje i postale su konformističke institucije koje su ometale razvoj čovekovog uma i morala. Zato se i dogodilo to da je animizam i totem nastavio intezivno da živi i u savremnom Homo sapijensu. Dovoljno je da se podsetimo da su i Hitler i Staljin zapravo bili totemi koji su svojim "grupama" obećali preživljavanje pa da uvidimo svu problematiku  savremenog čoveka, kome je nauka (naučna tehnika i tehnologija; uzgred: animističko/totemsko je sprečilo da Homo sapijens razvije naučku etiku) omogućila posedovanje "velike moći" uništenja (samouništenja).

Kao što naša čula funkcionišu tako, što su u sebi integrisala sve elemente evolucije (biljaka, životinja) tako i naš um koristi sve evolutivne faze kroz koje smo prošli – pa i pra-religiski Totem. Obožavanje i klanjanje - precima, totemu, zlatnog teletu, bez evolucije u moralu i duhovnosti (sa sve novim totemima, na primer Trampom, ili  Novakom) – dokle nas je dovelo u 21 veku? Za 200 godina multinacionalni antimoral (tržište je sve, novac je sve, igra/sport/razonoda su iznad morala, laganje kao moralno načelo) doveo je planetu Zemlju do samouništenja.

 

*

 

Ps. Kada covid 19 zaposedne Trampa ili Novaka oni mogu da posegnu za "preskupim" lečenjem matičnim ćelijama i da za jedan dan pobede virus – ali njihovi fanovi koji svakodnevno izvode rizualne plesove noseći totem slike Trampa ili Novaka – posebno ako nisu vakcinisani – imaju veoma male šanse da prežive (tu im njihovi totemi ništa ne mogu pomoći). Slično je i sa vizama, dok njihovim fanovima policija na granici (neke države) bez obrazloženja može poništiti vizu to sa Novakom ili Trampom nije moguće. Ironija po Trampa i Novaka je u tome što im njihov "povlašćen položaj" ništa neće pomoći kada planeta Zemlja nastavi sa pregrevanjem tj. samouništenjem.

 

Zoran Stokić

11.01.2022.